Bebeklerde Uyku Eğitimi!

Yok artık! Şimdi siz bana bebeğinizin 6 ayını devirdiğini ama daha hala uyku eğitimine başlamadığınızı mı söylüyorsunuz? Yani takip ettiğiniz bir ekol, tabi olduğunuz bir müfredat da mı yok? Ferber, Tracy Hogg, Kim West? 

Uyku eğitimi? Uyku terbiyesi? Iı – ııı mı? Kusura bakmayın ama sizi esefle kınıyor, bebeğinizin eğitimine yeteri kadar önem vermediğiniz için fevkalade ayıplıyorum. Bu yaşa gelmiş bir insan yavrusu, çoktan eğitim öğrenim hayatına adım atmış olmalıydı ve tez vakitte de kepiyle güzel bir Instagram pozu vermeliydi.

Uykusuz geceler, tercihe göre kucakta veya ayakta sallamalar, gözlerde botoksun bile kurtaramayacağı derin çizgiler, tepe taklak olmuş sinir sistemi… Ve siz hala çocuğunuzun eğitim hayatına start vermediniz?   

Tamam fazla uzatmayayım ve konuya gireyim: Şimdi, bizim gündüzleri pamuk bebek dediğimiz, bağrımıza basıp, göğsümüzde gezdirdiğimiz, güvenli bağlanmanın dibine vurduğumuz fakat geceleri her nedense “çaki”ye  (Chucky) dönüşen 10 aylık yavrumuz geçen hafta itibariyle hepimize havlu attırdı. Gece boyunca deliksiz uyku şöyle dursun, deliksiz uykusuzluğa, kucakta mışıl mışıl uyurken yerine yatırdığımızda bir anda iğne batırmışlarcasına çığlık atarak ayağa fırlayıp tepinmelere daha fazla dayanamayacağımızı anlayınca, köle Isaura kıvamına gelmiş gece bekçisi hayatı yaşayan anne ve baba olarak kararımızı verdik. Uyku terbiyesine başlayacaktık!

“Ecnebilerin çocukları yapıyorsa benim evladımın ne eksiği var? O da yapar!” diyerek vira bismillah olaya giriştik! Karar vermek işin yarısıdır ya, biz de derhal uyku eğitiminde önde gelen belli başlı üç ekolü incelemeye aldık. 

Efendim bir tanesi, bebeği kendi başına sıkıntıdan patlatıp, çaresizlikten tükenene kadar ağlatarak uyuturken (Ferber Metodu) diğerinde yatır kaldır metoduyla bebeğin kafasını karıştırıp “yahu bu annem, babam da gece vakti sıkıldı deve cüce mi oynuyor benimle?” diye şaşkına çevirip afallatarak uyutmak hedefleniyordu (Tracy Hogg). Tabii tahmin edeceğiniz üzere biz bu iki sistemi de seçmeyerek kontrollü uzaklaşma diye bilinen (Kim West), bize göre daha yumuşak ve birazdan bahsedeceğim üzere daha teknik dolayısıyla da mantıklı bir yöntemi uygulamaya karar verdik.  

“Dikkat bu eğitim bir miktar  gözyaşı içerir, Kaldıramayacaksanız başlamadan önceki son çıkıştan ayrılın!” 

Tarzındaki uyarılar gözümüzü korkutmadı değil. Nasıl yani bir miktar derken, ne kadar miktar? Yahu biz arşın, endaze, kulacı bırakıp metreye geçeli bin sene olmadı mı? Ne kadar gözyaşı bilmek istiyor insan; bir çay kaşığı mı? 1 cup mı? 1 litre mi? Hadi madem tartıp ölçemiyorsun, bari “dakika” cinsinden söyle kardeşim, bilelim de köprüden önceki son çıkışı kaçırmayalım! 

Velhasıl, ev ahalisinin de olurunu aldıktan sonra programa başladık. Şimdi dedim ya olay biraz teknik, biraz geometrik ve biraz da analitik. Dolayısıyla bizi bir telaş aldı.  Bebeğin yatağının kaç santim yakınına konuşlanalım ki, sistem doğru işlesin? 

Dediğim gibi biz Kim West’in kontrollü uzaklaşma metodunu uygulamaya karar vermiştik. Bu yöntemde öncelikle bebeğin karyolasının kenar korumaları(bumper,miflonlu pofuduk koruyucu) çıkarılıyor ki, bebek yattığı yerden anneyi rahatça görebilsin, karyola ile oda kapısı arasına annenin veya uyutacak olan kişinin yatacağı yer yatağı düzeneği hazırlanıyor ve asla ve kat’a, bebeği karyolasından çıkarmadan uyutmak hedefleniyor. Bu arada yer yatağı da her 3 günde bir kapıya doğru belli miktarda uzaklaşıyor ve en sonunda da kapıdan çıkıp gidiyor. Bu noktada devreye geometri giriyor. Efendim, yer yatağı malumunuz üzere dikdörtgen; tabii odanın kapısına doğru hareket ederken diğer mobilyalarla teğet, dik, paralel açılar oluşuyor. Gel de bu yatağı her gün 1 karış uzaklaştırarak odadan çıkart! Benim diyen matematikçi çuvallar. Tabii bu arada mehter takımı misali iki ileri bir geri yapmamak da çok önemli. Yok arkadaş, elinde cetvel, ölçeee biçeee uzaklaşacaksın beşikten! Kararlılık ve disiplin bu eğitimin olmazsa olmazı! 

Banyo, biberon, kitap okuma ve ay dedeye iyi geceler dileme nevinden bir takım uyku ritüellerini tamamladıktan sonra, bebeğimizi beşiğine yatırıp “hadi bakalımmm, iyi uykular, tatlı rüyalar“  tarzında önceden belirlediğimiz hayatımızın demirbaşı olacak o uyku cümlesini söylüyor ve emziğini vererek biz de kendimiz için hazırladığımız yatağımıza uzanıyoruz. İşte tam da bu noktada köprüden önceki son çıkış uyarılarının neden yapıldığını anlıyoruz.  Bizim minik başlıyor mu ağlamaya, ama ne ağlamak!  “Yavrum hadi yat. Bak ben yanındayım, ee eee eee e..” nafile… Çocuk da anlayamıyor olan biteni. Her gün kucağında uyuduğu kadına bir haller olmuş, bir tripler, bir havalar, bir nadanlık, vurdum duymazlık.. Garibim diyor ki, “bari iyisi mi biraz daha basayım yaygarayı da aklı başına gelsin şu kadının. Belli ki unutmuş beni doğuranın kendisi olduğunu, tanımıyor çocuğunu..” 

E tabii minik oldukları halde(veya için), üstün sezgisel yeteneklere sahip olan bu insan yavruları işin ciddiyetini hemen  kavrıyor ve ağırdan ağırdan hizaya girmeye başlıyor.  Biz de bağrımıza taş basarak dayanıyoruz bebeğimizin iyiliği için  akan bu gözyaşlarına.  

Bebeklerde Uykunun Önemi! 

Şaka bir yana bebeklerin iyi bir gece uykusu uyumaları  gerçekten çok önemlidir. Bakın bu konuda benim de çevirisini yaptığım  ve sonbaharda raflarda yerini alacak “Baby Sleep Guide” isimli kitaptan yaptığım alıntıyı aşağıda yazıyorum. Umarım bebeğiniz, siz ve aileniz için en doğru kararı verirsiniz. 

“ … Uykusunu almış, dinlenmiş bir bebeğin mutlu, huzurlu bir bebek olacağının farkına varmanızı istiyorum. Uyku çocuğunuzun fiziksel ve psikolojik sağlığı açısından çok gereklidir. Yapılan çalışmalar iyi bir gece uykusunun ve düzenli uyku rutinlerinin çocukların  mutlulukları, özellikle de davranışları ve öğrenme becerileri üzerinde gözle görülür olumlu etkisi olduğunu kanıtlamıştır. Uyku eksikliği ise obezite, agresyon, davranış bozuklukları , düşük IQ ve zayıf hafızayla ilişkilendirilmektedir. Uyku yoksunluğunun bütün bir aile üzerinde olumsuz etkisi vardır. Uykusuzluktan muzdarip ebeveynlerin birbirleriyle ve çocuklarıyla olan ilişkileri sarsılır. Daha da ötesi yapılan çalışmalar doğru uyku alışkanlıklarına sahip çocukların ileride yetişkin birey olduklarında insomnia gibi uyku sorunları yaşamadıklarını gösterir. Çocuğunuza yardımcı olmanız için asla çok geç değildir. Çocuğunuzun güzel bir uyku uyumayı öğrenmesine yardımcı olduğunuzda keyfi, iştahı ve davranışlarında gözle görülür bir gelişme göreceksiniz. ” 

– Baby sleep Guide 

Bebeklerde Uyku Eğitimi Metodları 

Kontrollü Ağlatma

Bir zamanlar oldukça popüler olan bu method, bebeği odasında, kendi yatağında tek başına bırakarak belirli aralıklarla kontrol etmek suretiyle uyutmayı hedefler ve bol göz yaşı içerir. Son zamanlarda yapılan araştırmalar bu yöntemin ileriki yıllarda çocukta özgüven eksikliğine neden olabileceğini gösterdiği için açıkcası pek tavsiye etmiyorum.

Yatır –  Kaldır Metodu

Pes etmek yok biraz sinir bozucu bir yöntem, gerçi hangisi değil?? Bebek yatırılır.. ağlar…kucağa alınır, sakinleşir…yatırırlır…tekrar ağlar…tekrar kucağa alınır..sakinleşir sakinleşmez tekrar yatırılır.. bu böyle sürer gider! Bebek sonunda “bükemeyeceğin eli öpeceksin” der ve annesinin kazandığını kabul ederek yerinde uyur. 

Kontrollü Uzaklaşma Metodu 

Bu  benim de tercih edip uyguladığım uyku eğitim methodu olduğu için rahatlıkla tavsiye edebilirm. Kontrollü uzaklaşmada amaç bebeğe  yatağında kendi kendine uyumayı öğretebilmek, ama çok önemli

bir eklemeyle, kendini yalnız, terkedilmiş veya güvensiz hissettirmeden!  Bebekler uykuya nerede ve ne şekilde dalarlarsa, geceleri rutin olarak tekrarlanan uyku döngülerinde, yaklaşık 1.5 saatta bir uyandıkları zaman kendilerini tekrar o pozisyonda bulmak isterler. Örneğin kucakta uyuyan bebek uyandığında kendini yatağında tek başına bulursa panik olur, ağar.. Aynı şey memede uyuyan, müzikle uyuyan, veya sallanarak uyuyan bebekler için de geçerlidir. Uyanınca korkar ağlar ve meme, kucak, müzik isterler.  Kontrollü uzaklaşma yönteminde  bebek yatağına bırakılır ama kesinlikle odada tek başına bırakılmaz. Annesi ile aynı odada olduğu için  bebek yalnız hissetmez.  Anne bebeğin yanında olur, ancak bebek kendi yatağında tek başınadır, annesinin varlığı ona güven verir, annesinin fazla konuşmadan, dokunmadan yanında durduğunu görünce, geceleri bu şekilde olması gerektiğini anlar, kendi kendine uykuya dalar. Anne başlarda beşiğin hemen yanında dururken zamanla, yavaş yavaş bebeğin yatağından uzaklaşır, bir süre sonra da odadan çıkar. Böylece bebek alışa alışa, panik yaşamadan odasında tek başına uyumaya alışır.

Adım Adım Bebeklerde Uyku Düzenine Geçiş!

(KİM WEST methodu)

1 – Karar Verin! 

Kulaklarınızı tıkayın ve hedefe kitlenin! Bunu bebeğinizin iyiliği için yapıyorsunuz. İyi bir gece uykusu bebeğin beyin gelişimi, fiziksel ve ruhsal sağlığı, mutluluğu ve  iştahı için hayati önem taşır. Bebeklerin güzel bir gece uykusuna ihtiyaç duyduklarını kendinize hatırlatın.

2 – Korumayı Çıkarın!

Bebeğin karyolasının etrafındaki korumayı çıkartın. 

3 – Kendinize Yer Açın!

Bebeğin yatağının hemen yanına kendinize bir yer yatağı hazırlayın.

4 – Ilık Bir Banyo

Akşam yemekten (18:30) 30 dakika sonra bebeğe ılık bir banyo yaptırın (19:00). 

5 – Uyumasına İzin Vermeyin!

Banyo sonrası pijamalarını giydirip sütünü verin AMA süt içerken uyumasına kesinlikle izin vermeyin! Sakinlikle gülün, konuşun, lambaları açık tutun, ne yaparsanız yapın, sakın  uyumasın…

6 – Rahatlatın!

Kitap okuyun, şarkı söyleyin, kucağınızda sevin, öpün, rahatlamasını sağlayın( karanlık olmasın, hafif aydınlık bir  ortam daha iyi). 

7- Loş Bir Ortam Sağlayın!

Lambaları kapatın ve ay dedeye iyi geceler dileyin(19:30). 

8 – Yatma Vakti!

Emziğini verip, yatağına yatırın (yatağına bol miktarda emzik koyun). İyi geceler dileyin.

9 – Yanına Kıvrılın!

Siz de karyolanın yanındaki yer yatağına uzanın. Sakın aynı yatakta uyumayın!

10 – Ağlarsa… 

Ağlamaya başlarsa, önce biraz bekleyin. Hafif hafif “şşt hadi bakalım uyu” diyebilirsiniz (sadece ilk 2-3 gün). 

11- Bir, İki, Üç Tıp! Oynuyoruz…

Mümkün olduğunca dokunmayın ve konuşmayın. Korkmayın sizin yanında olduğunuzu biliyor, kendini terk edilmiş hissetmeyecektir.

12 – Yanında Olduğunuzu Hissettirin! 

Çok sıkışırsanız ve sizi aradığını hissederseniz; elinizi uzatıp sırtını veya ellerini ya da ayaklarını sevebilirsiniz ama çok uzatmayın. Burada amaç kendi kendine uyumayı öğrenmesi (dokunma işi ilk 3 gün olabilir sonra uygun değil). 

13 – Karşı Çıkacak!

Belli bir süre ağlayarak karşı koyduktan sonra duruma alışıp uyuyacaktır.

14 – Susmazsa?

Eğer ağlaması çok uzun sürerse odasından alıp başka bir odada 10 dakika kadar sakinleştirin, sonra tekrar odasına götürüp yatağına yatırın, baştan başlayın. 

15 – Gece Uyandığında… 

Gece uyandığında 8-10 dakika bekleyin, çok ağlarsa yanına gidip aynı şekilde hareket edin. Kim bilir, belki ilk geceden kendi kendine uyuyabilir (ama genelde durum en erken 3.günden sonra rayına oturuyormuş). 

16 – Gün Doğduğunda… 

Sabah uyandığı zaman yanına gidip perdeleri açın; “günaydınnn sabah olduuu, yataktan çıkabilrsin” diye seslenin. 

17-  Mesafeyi Biraz Daha Açın! 

Birkaç gün sonra bebeğin yatağından bir miktar uzaklaşın, sonra daha da uzaklaşın, kapıya yaklaşın, kapı eşiğinden sonra dışarıda bekleyin ve başladıktan 1 hafta sonra da yatağına yatırıp çıkın. 

18 – Kendinizi Sorgulamayın! 

Bu dönemde kararınızı sorgulamayın, yola çıktınız bir kere… Ev içinde size zorluk çıkaracak kim varsa birkaç gün uzaklaştırın.

19 –  Bebek Uyku Danışmanından Yardım Alın! 

bir uyku danışmanından yardım alın. İnsan bir bilene danışmak, tecrübeye güvenmek istiyor. 

20 – Keyfini Çıkarın! 

Güzel bir gece uykusunun keyfini çıkarın…

Kim West’in konuk olduğu yayınlardan biri ile yazıma son veriyorum.
 

Not: Güvenli bağlanma olayını kesinlikle destekliyorum ve bebeklerin annelerine güvenli bağlanmalarının gelecekte onlar için ne kadar olumlu  sonuçlar getireceğini biliyorum, ancak çocuğunun ihtiyacına cevap verebilmesi için annenin de dinlenmiş, tükenmemiş olması gerekir. Bebek için ise iyi bir gece uykusunun önemi anlatmakla bitmez. Bu durumda güvenli bağlanma olayını pas geçmeden uyku eğitimi vermenin mümkün olduğunu düşünüyorum ya da uyku eğitimi veriyorsunuz diye bebeğnizin size  güvenli bağlanmayacağını düşünmüyorum. Önemli olan hayatta sizi ve ailenizi mutlu edecek doğru dengeyi sağlayabilmek..